«…για τη Λήμνο καμώθηκε πως έφυγε την ομορφοκτισμένη,
που ξέχωρα τη χώρα αυτή την αγαπούσε απ’ όλες…»
Ομήρου Οδύσσεια,θ.294
Το νησί του Ηφαίστου
Η Λήμνος είναι ένα νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου. Κάθε πλευρά του νησιού είναι στραμμένη και σ΄ένα σημείο του ορίζοντα. Ανατολικά της Λήμνου βρίσκονται οι ακτές της Μικράς Ασίας και η Τένεδος και βορειοανατολικά η Ίμβρος. Πλησιέστερο σημείο της ηπειρωτικής Ελλάδος είναι το τρίτο πόδι της Χαλκιδικής, η χερσόνησος του Άθω (Άγιον Όρος). Μάλιστα η σκιά του ομώνυμου βουνού φτάνει μέχρι το νησί, όπως εύκολα είχε παρατηρήσει ο Σοφοκλής. Με την ποιοτική λαλιά του Ομήρου εμφανίζεται στη σκηνή των ιστορικών χρόνων: “ Ες Λήμνον φιλτάτην”. Συναλλάσσεται με τους Αχαιούς και τους διευκολύνει στον Τρωικό Πόλεμο. Ταυτόχρονα φιλοξενεί τον Φιλοκτήτη και τον θεραπεύει με τη Λημνιά γη. Εδώ θα στήσει το εργαστήρι του ο Ήφαιστος, όταν θα προσγειωθεί άτσαλα στο νησί, δεχόμενος το θυμό του χολωμένου Δία. Ανεμόεσα λόγω των ανέμων, αμιχθαλόεσσα (ομιχλώδης), Σιντηίς από τους παλαιούς κατοίκους της. Την είπαν κι αμπελούσα. Τέλος, επικρατεί το Λήμνος. Λέξη φοινικικής προέλευσης που σημαίνει λευκή και μάλλον επικράτησε εξαιτίας της λευκής όψης που παρουσιάζει το νησί σε όποιον την πλησιάζει από θαλάσσης. Το όνομα της Λήμνου εμφανίζεται για πρώτη φορά σε πήλινες πινακίδες της Πύλου, που χρονολογούνται από το 13ο π.Χ. αιώνα. Παραμένει εδώ φύλακας της ελληνικής παράδοσης στο ΒΑ. Αιγαίο, περιμένοντάς σας να την γνωρίσετε από κοντά. Με κρυστάλλινες θάλασσες, αξέχαστες αμμουδιές, περιμένει να σας γοητεύσει. “Ες Λήμνον φιλτάτην”, λοιπόν.
Προϊστορικοί χρόνοι
Οι πρώτοι άνθρωποι, που έζησαν στη Λήμνο, ήταν της Μέσης Νεολιθικής εποχής κατά την 5η χιλιετία π.Χ. Το πιο πιθανό είναι ότι ήρθαν από τη Μ. Ασία και φαίνεται ότι κατοίκησαν σε όλο το νησί, αφού έχουν βρεθεί νεολιθικοί οικισμοί σε πολλά σημεία του, όπως στην Αξιά, στην Ηφαιστεία και στην Κώμη.
Αξιόλογο πολιτισμό με διάρκεια και συνέχεια κατάφεραν να αναπτύξουν στην Πολιόχνη όπου στη διάρκεια 1500 ετών ο οικισμός που ξεκίνησε σαν μικρό νεολιθικό χωριό κατέληξε σε ακμάζουσα πόλη της χαλκοκρατικής περιόδου που κυριάρχησε τόσο πάνω στο νησί όσο και στον θαλάσσιο περίγυρο του.
Η Πολιόχνη που βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στη θέση Βρόσκoπoς κoντά στo χωριό Καμίνια, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους οικισμούς του Αιγαίου κατά την 3η χιλιετία π.Χ. και σήμερα είναι ο αρχαιότερος προϊστορικός οικισμός της Ευρώπης.
Οι φάσεις οικοδόμησης του προϊστορικού αυτού οικισμού καλύπτουν χωρίς διακοπή όλη την 3η χιλιετία π.χ. ενώ τα ευρήματα έχουν έρθει στο φως δείχνουν ότι η πόλη εγκαταλείφθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα και επαναδραστηριοποιήθηκε, αλλά σποραδικά, κατά τη 2η χιλιετία.
Η Πολιόχνη αποκαλύφθηκε το καλοκαίρι του 1930, μετά από έρευνες που έγιναν στο χώρο από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών. Οι ανασκαφές έγιναν σε δύο περιόδους, η πρώτη διήρκησε από το 1930 έως το 1936 και η δεύτερη μεταπολεμικά από το 1951 έως το 1956. Εργασίες συντήρησης και καθαρισμού έγιναν από το 1986 έως το 1995.
Από τις ανασκαφές αναδείχτηκαν πολύ σημαντικά ευρήματα. Πρόκειται για μεγάλo μέρoς ενός oικισμoύ της Πρώιμης Επoχής τoυ Χαλκoύ, με πoλλές φάσεις αρχιτεκτoνικής και πoλιτιστικής ανάπτυξης πoυ καλύπτoυν oλόκληρη της 3η π.Χ. χιλιετία.
Τμήματα του μνημειώδους τείχους και δυο από τα σημαντικότερα οικοδομήματα που αποκαλύφθηκαν στην Πολιόχνη, έχουν χρονολογηθεί στην Κυανή περίοδο(3200 – 2700 π.Χ.). Πρόκειται για το λεγόμενο «Βουλευτήριο» και την κοινοτική «Σιταποθήκη», τα οποία, κτισμένα στην εσωτερική πλευρά του τείχους, όριζαν αντιστοίχως τη νότια και τη βόρεια παρειά της δυτικής πύλης του οικισμού.
Το νότιο οικοδόμημα (Βουλευτήριο) είναι επίμηκες και διαθέτει κατά μήκος των μακρών πλευρών του δυο βαθμίδες λίθινων εδράνων, στα οποία υπολογίζεται ότι μπορούσαν να καθίσουν περί τα πενήντα άτομα. Αν και δεν χωρεί αμφισβήτηση ότι ο χώρος προοριζόταν για δημόσιες συναθροίσεις, είναι δυσχερής ο προσδιορισμός του χαρακτήρα των συναθροίσεων αυτών. Θα μπορούσε δηλαδή να εξυπηρετεί δραστηριότητες κοινωνικές, θρησκευτικές, οικονομικές, πολιτικές. Ωστόσο, η μακρόχρονη ζωή του και το γεγονός ότι κανένα από τα άλλα κτίρια του οικισμού, που έχουν ως τώρα αποκαλυφθεί, δεν παρέχει στοιχεία που θα μπορούσαν να το χαρακτηρίσουν ως έδρα κάποιας αρχής ή εξουσίας, ενισχύουν την άποψη ότι οι πολιτικού χαρακτήρα συναθροίσεις δεν μπορούν να αποκλειστούν. Μπορούμε, δηλαδή στο κτίριο αυτό να δούμε σε εμβρυακή μορφή την αγορά των κλασικών χρόνων. Σε αυτήν άλλωστε την άποψη στηρίχθηκε και η ονομασία του ως «Βουλευτηρίου».
Πιο σαφής φαίνεται η λειτουργία του άλλου κτιρίου, της Σιταποθήκης. Σε σχήμα επίμηκες και στερούμενο θυρών και παραθύρων (διαθέτει μόνο μικρά ανοίγματα εξαερισμού) ασφαλώς εξυπηρετούσε ανάγκες αποθηκευτικές. Την ερμηνεία αυτή επικουρεί και η παρουσία δυο χαμηλών τοιχίων σταυροειδώς διατεταγμένων στο δάπεδο, τα οποία ερμηνεύτηκαν ως υπόβαθρα για τη στήριξη ξύλινου δαπέδου. Με τη διαρρύθμιση αυτή, ο αέρας θα μπορούσε να κυκλοφορεί κάτω από το ξύλινο δάπεδο και να παρεμποδίζει την υγρασία να επηρεάσει τα αποθηκευμένα αγαθά.
Από τις υπόλοιπες κατασκευές δημόσιου χαρακτήρα είναι οι λιθόστρωτοι δρόμοι και πλατείες, το αποχετευτικό δίκτυο και τα πηγάδια ύδρευσης του οικισμού.
Καταστράφηκε ξαφνικά γύρω στα 1300 π.Χ. πιθανότατα από σεισμό.
Μετά την καταστροφή της, πρωτεύουσα και επίκεντρο του νησιού έγινε η Μύρινα, που πήρε το όνομά της από τη σύζυγο του Θόαντα και βασίλισσα του νησιού.
Αρχαία Λήμνος
Η ανάπτυξη της μεταλλουργίας από τους παλαιότατους κατοίκους του νησιού αποδόθηκε στο θεό Ήφαιστο. 
Σύμφωνα με το μύθο ο Δίας, μετά από έναν καβγά με την Ήρα, εκσφενδόνισε από τον Όλυμπο τον Ήφαιστο, καθώς αυτός υπερασπίστηκε την μητέρα του, με αποτέλεσμα να πέσει στη Λήμνο και έκτοτε να μείνει ανάπηρος. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού, τους οποίους ο Όμηρος αποκαλεί Σίντιες, που σύμφωνα με το μύθο ήρθαν από την Ανατολή και ήταν αγριόφωνοι (=σκληροί, αφιλόξενοι), τον περιέθαλψαν κι εκείνος σε αντάλλαγμα τους δίδαξε την τέχνη της κατεργασίας των μετάλλων, στήνοντας το εργαστήριό του στο ηφαίστειο Μόσυχλος της Λήμνου. Οι Σίντιες ήταν εξαιρετικοί μεταλλουργοί και οι πρώτοι που κατασκεύασαν χάλκινα όπλα με μέταλλα από τη Μικρά Ασία. Τιμώντας το μεταλλουργό θεό, οι αρχαίοι Έλληνες ονόμασαν Ηφαιστία την πόλη που ίδρυσαν στο νησί.Η Ηφαιστία ήταν η μία από τις δύο πιο σημαντικές πόλεις της Λήμνου.Η άλλη ήταν η αρχαία Μύρινα, γι’αυτό η Λήμνος ονομαζόταν και Δίπολις.
Η Ηφαιστία, χτισμένη στον κόλπο του Πουρνιά, στη Βορειοανατολική πλευρά του νησιού, αποτελούσε κατά τους ιστορικούς χρόνους, τη δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Λήμνου, μετά τη Μύρινα.
Χρoνoλoγείται από την Χαλκoλιθική επoχή και φαίνεται ότι κατοικείτο συνεχώς μέχρι και τα Βυζαντινά χρόνια.
Οι ανασκαφές που έγιναν από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή και την Κ’ εφορεία προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων, έφεραν στο φως αρχαιότητες που τεκμηριώνουν τη συνεχή κατοίκηση στην περιοχή από την ύστερη εποχή του Χαλκού μέχρι και τους Βυζαντινούς χρόνους.
Oι αρχαιoλoγικές ανασκαφές μπόρεσαν να απoκαλύψoυν μεταξύ των άλλων τo ιερό της Μεγάλης θεάς, νεκρoπόλεις, λoυτρά, ένα μεγάλo oίκημα -πιθανότατα ανάκτoρo και ελληνιστικό-ρωμαϊκό θέατρo.
Η ανακάλυψη ενός νεκροταφείου, που χρονολογείται από τα μέσα του 8ου έως τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. και ενός σημαντικού ιερού, παρέχουν σημαντικά στοιχεία για την πόλη των αρχαϊκών χρόνων. Το ιερό, που ταυτίστηκε με το ιερό της Μεγάλης Θεάς και είναι κτισμένο στις δυτικές πλευρές της χερσονήσου, μέσα στην πόλη, ήταν σε χρήση από τα μέσα του 8ου μέχρι τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., οπότε καταστράφηκε βίαια. Σώζονται τα λείψανα του θεάτρου της Ηφαιστίας που χρονολογείται στις αρχές της ελληνιστικής περιόδου και υπέστη τροποποιήσεις κατά τη ρωμαϊκή εποχή.
Κατά το μύθο, ο Ήφαιστος μεταβίβασε τη γνώση της τέχνης στους Καβείρους,
παιδιά που απέκτησε από τη νύμφη Καβειρώ. Σύμφωνα με τη μυθoλoγία, ‘Κάβειρoι’ ήταν oι τρεις γιoι και oι τρεις θυγατέρες τoυ Ηφαίστoυ και της Καβειρoύς και λατρεύoνταν στη Λήμνo ως θεότητες, μέχρι και στη Σαμοθράκη. Η λατρεία τoυς ήταν έντoνα μυστηριακή και περιελάμβανε τις τελετές πoυ έμειναν γνωστές ως ‘Καβείρια Μυστήρια‘ και είχαν σχέση με την αναγέννηση της φύσης και την γoνιμότητα. Οι τελετές λατρείας και μύησης διαρκούσαν εννέα μέρες. Κατά τη διάρκεια των τελετών έσβηναν όλες τις φωτιές στο νησί και έστελναν ένα πλοίο στη Δήλο, στο νησί του φωτοδότη Απόλλωνα, για να φέρει καινούριο φως. Η ζωή στο νησί μέχρι την έλευση του νέου φωτός σταματούσε. Όλοι περίμεναν να φτάσει το πλοίο με το καινούριο φως για να συνεχίσουν τη ζωή τους σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
Η εισαγωγή της αμπελοκαλλιέργειας συνδέθηκε με το Διόνυσο. Σύμφωνα με το μύθο ο Μίνωας της Κρήτης έστειλε το βασιλιά της Φαιστού Ραδάμανθου να καταλάβει τα νησιά του Αιγαίου. Αυτός δώρισε τη Λήμνο σε ένα στρατηγό του, το Θόαντα, γιο του Διονύσου και της Αριάδνης, ο οποίος δίδαξε στους Λημνιούς την καλλιέργεια του αμπελιού.
Επίσης, στη Λήμνο φιλοξενήθηκε ο Φιλοκτήτης, ο μυθικός βασιλιάς της Μελίβοιας όταν τον εγκατέλειψαν οι σύντροφοί του τραυματισμένο από δάγκωμα φιδιού στο νησάκι Χρύση που βρισκόταν ΒΑ της Λήμνου (σήμερα καταποντισμένοι ύφαλοι Μύθωνες), όπου είχε μεταβεί για να προσφέρει θυσίες στο βωμό της ομώνυμης θεάς. Ζούσε σε μια σπηλιά και θεραπεύτηκε με τη βοήθεια της λημνίας γης, ενός θεραπευτικού χώματος που υπάρχει στην περιοχή του Μόσυχλου.
… Φιλοκτήτης […]
Εκείνος όμως κοιτόταν στο νησί
τραβώντας βάσανα μεγάλα, στην άγια Λήμνο,
όπου τον είχαν αφήσει οι γιοι των Αχαιών να βασανίζεται
από την κακιά πληγή που του είχε ανοίξει το άγριο φίδι·
Ομήρου “Ιλιάς”, Ραψωδία Β’, στίχοι 718-723
Σύμφωνα με το μύθο αυτό, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Θόαντα, μεγάλοι σεισμοί προκάλεσαν καταστροφές στο νησί. Υπεύθυνος γι΄αυτό θεωρήθηκε το άγελμα της Αφροδίτης, το οποίο βρισκόταν τοποθετημένο δίπλα στο άγαλμα της “Λημνιάς Βοός”. Γι΄αυτό πέταξαν το άγαλμα στη θάλασσα. Η αφροδίτη θέλοντας να εκδικηθεί για την ασέβεια αυτή, έστειλε στον γυναικείο πληθυσμό του νησιού μια ανυπόφορη δυσοσμία, ώστε οι άντρες να μην τις πλησιάζουν. Όταν, στη συνέχεια, αυτοί έφεραν γυναικείο πληθυσμό από τη Θράκη, οι γυναίκες της Λήμνου εξαγριωμένες αποφάσισαν να σκοτώσουν τον άρρενα πληθυσμό του νησιού. Όταν το έμαθε αυτό η Υψιπύλη φυγάδεψε τον πατέρα της Θόαντα έτσι ώστε να μην τον σκοτώσουν. Έτσι η Λήμνος έμεινε χωρίς άντρες για κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι την στιγμή που ήρθε ο Ιάσωνας με τους αργοναύτες και εγκαταστάθηκαν για ένα χρονικό διάστημα. Στο διάστημα αυτό η Υψιπύλη παντρεύτηκε τον Ιάσωνα και απόκτησαν τον Εύνηο και τον Διήπυλο. Ο πρώτος έγινε βασιλιάς του νησιού και βοήθησε σημαντικά τους Αχαιούς κατά τον Τρωικό πόλεμο.
Τουλάχιστον από τον 8ο αιώνα π.Χ. εγκαταστάθηκαν στη Λήμνο οι Πελασγοί, όπως επίσης στην Ίμβρο και στη Σαμοθράκη. Ήρθαν διωγμένοι από την Αττική και εκτόπισαν τους Μινύες, οι οποίοι διαφέντευαν ως τότε το νησί. Είχαν όμως μεγάλη πολιτισμική συγγένεια με τους Έλληνες, από τους οποίους δέχτηκαν πολλές επιρροές στην τέχνη και στη θρησκεία. Είχαν πρωτεύουσα την Ηφαιστία, αλλά ζούσαν σε όλο το νησί. Στο κάστρο της Μύρινας σώζεται τμήμα του τείχους το οποίο έχτισαν. Ήταν μεταλλουργοί και διακρίθηκαν στο εμπόριο και στις τέχνες. Από τον 8ο αιώνα εγκαθίστανται στην Ηφαιστία, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη έχει βρει το νεκροταφείο τους και δυο μεγάλα και πλούσια Ιερά αφιερωμένα στη Μεγάλη θεά Λήμνο και στους Κάβειρους, γιους του Ήφαιστου. Σε αυτά βρέθηκαν εξαιρετικής τεχνοτροπίας ειδώλια, όπως σφίγγες, σειρήνες κ.ά.
Ρωμαϊκή εποχή
Η Λήμνος κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 166 π.Χ. και γνώρισε μια εποχή ηρεμίας και πολιτιστικής ανόδου με αποκορύφωμα την εμφάνιση της οικογένειας των σοφιστών Φιλόστρατων.Πρώτος ήταν ο σοφιστής Φιλόστρατος του Βήρου, ο οποίος έδρασε στην Αθήνα κατά το 2ο αιώνα μ.Χ. κι άφησε πλήθος συγγραμμάτων, εκ των οποίων διασώθηκε μόνο ο διάλογος Νέρων.
Ο γιός του, Φλάβιος Φιλόστρατος, επίσης σοφιστής, δίδαξε στην Αθήνα και στη Ρώμη, όπου διετέλεσε παιδαγωγός των τέκνων του αυτοκράτορα Σεπτίμου Σεβήρου (193-211). Σπουδαιότερα έργα του ήταν: Βίοι σοφιστών, Τα εις τον Τυανέα Απολλώνιον και Γυμναστικός.
Ανιψιός του προηγουμένου ήταν ο σοφιστής Φιλόστρατος του Νερβιανού, ο οποίος δίδαξε στην Αθήνα, υπήρξε ευνοούμενος του αυτοκράτορα Καρακάλλα (211-217) και πέθανε στη Λήμνο, όπου έζησε τα τελευταία έτη του βίου του. Σημαντικότερο έργο του οι Εικόνες, ενώ μια σειρά από πολλά άλλα αποδίδονται είτε σε αυτόν είτε στον πρόγονό του Φιλόστρατο του Βήρου.
Τέτοια είναι τα έργα: Ηρωικός, Λιθογνωμικόν, Περί τραγωδίας, Ρητορικαί αφορμαί, Ζητούμενα παρά τοις ρήτορσι, Περί του ονόματος, Πρωτεύς, Θεατής καθώς και 43 τραγωδίες, 14 κωμωδίες, 4 Λόγοι Ελευσινιακοί, πλήθος πανηγυρικών λόγων κλπ.
Βυζάντιο
Στα βυζαντινά χρόνια το νησί χρησιμοποιήθηκε ως ναυπηγείο, όπου κατασκευάζονταν και διατηρούνταν πλοία για το Βυζαντινό στόλο. Η Λήμνος αποτέλεσε τμήμα του Θεματος του Αιγαίου και απειλήθηκε πολλές φορές από την πειρατεία και κυρίως τους Σαρακηνούς (9ος αι.). Μετά την Τέταρτη σταυροφορία (1204) καταλήφθηκε από τους Ενετούς για να ανακτηθεί από τους Παλαιολόγους το 1278.
Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για το νησί τη Βυζαντινή περίοδο. Το 325 μ.Χ. ο επίσκοπος Λήμνου Στρατήγιος πήρε μέρος στην πρώτη Οικουμενική Σύνοδο. Ο επόμενος επίσκοπος Λήμνου εμφανίζεται το 680 μ.Χ. στην ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδο και ονομάζεται Σιλουανός.
Επί Μεγάλου Κωνσταντίνου το νησί ανήκε στο θέμα Ανατολικού Ιλλυρικού. Από τον Ζ’ ως τον ΙΑ’ αιώνα οι βυζαντινοί χρησιμοποιούσαν το νησί για να ναυπηγούν πλοία καθώς και για βάση του στόλου τους.
Στους μέσους βυζαντινούς χρόνους το νησί ανήκε στο θέμα Ελλάδας και αργότερα περνάει στο θέμα Αιγαίου, ενώ τον 11ο αιώνα περνάει στο έλεγχο της Θεσσαλονίκης.
Η βυζαντινή κυριαρχία διακόπηκε αρκετές φορές από τους Σαρακηνούς, τους Βενετσιάνους και τους Γενουάτες. Οι Τούρκοι δεν κατέλαβαν ποτέ το νησί. Όποτε το επιχείρησαν συνάντησαν την ηρωική αντίσταση των κατοίκων του νησιού με αποκορύφωμα τη μάχη του Κότζινου το 1475 όπου διακρίθηκε η Μαρούλα της Λήμνου.Η Μαρούλα ήταν κόρη του Ισίδωρου Κομνηνού και της Ευφροσύνης, ο οποίος προστάτευε την περιοχή του Κότσινα τον 15ο αιώνα. 
Στην γιορτή Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου του 1478) ο Σουλεϊμάν Πασάς εξαπέλυσε επίθεση στο νησί και έτσι Έλληνες και Βενετοί αμύνονταν στο φρούριο την τουρκική προέλαση. Η Μαρούλα ήταν 18 χρονών! Σε μία στιγμή η άμυνα των Ελλήνων και των Βενετών άρχισε να υποχωρεί και ο πατέρας της Μαρούλας λαβώθηκε και όλοι οι αξιωματικοί σκόρπισαν. Τότε εμφανίστηκε η Μαρούλα, η οποία σήκωσε ψηλά το αιματοβαμμένο ξίφος του πατέρα της που λίγο πριν είχε ξεψυχήσει στα χέρια της και όρμησε πρώτη στην μάχη ενθαρρύνοντας και τους υπόλοιπους να επιτεθούν. Έτσι επήλθε η νίκη και ο Σουλεϊμάν εγκατέλειψε την μάχη ταπεινωμένος.
Στο λιμανάκι του Κότσινα βρίσκεται σήμερα επιβλητικό μπρούτζινο άγαλμα της θρυλικής ηρωίδας στον προαύλιο χώρο του Ιερού ναού Ζωοδόχου Πηγής, στο λόφο όπου άλλοτε δέσποζε το απόρθητο φρούριο του Κότσινου. Το άγαλμα αυτό είναι δημιούργημα του Ιπποκράτη Σαβούρα και χρηματοδοτήθηκε από το Διδασκαλικό Σύλλογο Λήμνου την περίοδο του 1969.
Το νησί τελικά παραχωρήθηκε στους Τούρκους από τους Βενετούς το 1456 αρχικά και το 1479 οριστικά.
Τουρκοκρατία
Η πρώτη παρουσία των Τούρκων στο νησί αναφέρεται το 1442 όταν το πολιόρκησαν για 27 μέρες. Ανάμεσα στους πολιορκημένους ήταν και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος με τη δεύτερη γυναίκα του Κατερίνα Γατελούζου που πέθανε από τις κακουχίες και τη δύσκολη εγκυμοσύνη.
Τα επόμενα χρόνια το νησί παρήκμασε μέχρι το 1700 που πέρασε σε μια περίοδο ηρεμίας και ανασύνταξης. Ήδη πρωτεύουσα του νησιού είναι το Κάστρο η σημερινή Μύρινα. Το 1770 μετά τα Ορλοφικά το νησί καταστρέφεται πάλι από τους Τούρκους και άρχισε μία περίοδος διωγμών, καταστροφών και ξεριζωμού.
Το 1821 η Λήμνος λόγω της θέσης της κοντά στην Κωνσταντινούπολη δεν επαναστάτησε, αν και πολλοί Λήμνιοι πήραν μέρος στον Εθνικό ξεσηκωμό και αγωνίστηκαν στη θάλασσα και στη στεριά.
Το 1854 κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου έγινε μια προσπάθεια απελευθέρωσης η οποία όμως εμποδίστηκε βίαια από τον Αγγλικό στόλο.
Απελευθέρωση
Η Λήμνος απελευθερώθηκε στις 8/10/1912 από τον Ελληνικό στόλο, τρεις μόνο μέρες μετά την κήρυξη του Α΄Βαλκανικού πολέμου. Ο ναύαρχος Κουντουριώτης κατέλαβε το νησί και δημιούργησε ναύσταθμο που ήλεγχε τα στενά του Ελλησπόντου.Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Λήμνος έγινε αγγλική βάση και ο κόλπος του Μούδρου έγινε ναύσταθμος του αγγλικού στόλου και το ασφαλές ορμητήριο των συμμαχικών δυνάμεων για την εκστρατεία της Καλλίπολης. Χρησιμοποιήθηκε από αυτούς ως βάση για την ατυχή επιχείρηση απόβασης στην Καλλίπολη της Τουρκίας, στην οποία πήραν μέρος στρατεύματα από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία (ANZAC). 
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση των Μπολσεβίκων και την ήττα του Λευκού Στρατού, χιλιάδες Ρώσσοι πρόσφυγες, κυρίως Κοζάκοι, έφτασαν στη Λήμνο. Πολλοί απ’ αυτούς πέθαναν στο νησί χτυπημένοι από ασθένειες και από τις κακουχίες. Έτσι στο νησί τάφηκαν εκατοντάδες θύματα της εκστρατείας.
Στις 31 Οκτωβρίου 1918, στο Μούδρο συνομολογήθηκε μεταξύ των Συμμαχικών δυνάμεων και της Τουρκίας, συνθήκη ανακωχής, που σήμανε ουσιαστικά τη λήξη του αιματηρού πολέμου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών, εγκαθίστανται στο νησί πολλοί Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες που το εμπλουτίζουν πολιτισμικά και οικονομικά. Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος έφερε στη Λήμνο τη Γερμανική κατοχή μέχρι τις 16 Οκτωβρίου 1944. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο η Λήμνος έγινε τόπος εξορίας των ηττημένων στον εμφύλιο σπαραγμό αριστερών και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο νησί προκάλεσαν μαζική μετανάστευση τόσο προς το εσωτερικό της χώρας, όσο και προς το εξωτερικό κυρίως προς Αυστραλία, Γερμανία, Η.Π.Α., Νότια Αφρική και Καναδά. Έτσι ο πληθυσμός του νησιού άρχισε να φθίνει. Χαρακτηριστικά το 1951 απογράφηκαν 24.018 κάτοικοι ενώ το 1981 μόλις 15.721. Οι σύλλογοι της Λημνιακής Διασποράς συνεισέφεραν στην ανάπτυξη του νησιού με τις δωρεές τους, κυρίως στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας και της εκπαίδευσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Νοσοκομείο της Λήμνου το οποίο ανεγέρθηκε με συνεισφορά του Συλλόγου «Ήφαιστος» της Νέας Υόρκης το 1939 και τη δεκαετία του ’50 και στις αρχές του ’60 αυξάνει τον εξοπλισμό του με μικρές και μεγάλες δωρεές.